Wat is oestrogeen?
Oestrogeen is een essentieel vrouwelijk geslachtshormoon dat een cruciale rol speelt in het reguleren van verschillende lichaamsfuncties. Dit hormoon wordt voornamelijk geproduceerd door de eierstokken, maar ook in kleinere hoeveelheden door de bijnieren en, tijdens de zwangerschap, door de placenta. Gedurende de vruchtbare jaren van een vrouw zijn de eierstokken de belangrijkste bron van oestrogeen.
De afgifte van oestrogeen verloopt volgens een cyclisch patroon dat nauw samenhangt met de menstruatiecyclus. De oestrogeenspiegels pieken rond de ovulatie, meestal ongeveer 14 dagen na de eerste dag van de menstruatie. Dit tijdstip kan echter variëren per individu.
De invloed van oestrogeen op de huid en het lichaam
Oestrogeen is niet alleen betrokken bij de voortplanting, maar speelt ook een belangrijke rol bij de aanmaak van collageen, een eiwit dat zorgt voor de structuur en elasticiteit van de huid. Dit hormoon helpt de huid stevig en veerkrachtig te houden. Daarnaast beïnvloedt oestrogeen de dikte van de huid, het vochtgehalte en de doorbloeding. Naarmate vrouwen ouder worden, neemt de ovariële functie af, wat leidt tot een aanzienlijke daling van zowel oestrogeen- als collageen niveaus.
Met minder oestrogeen in het lichaam daalt ook de collageenproductie in de vaginale weefsels. Dit heeft gevolgen voor de elasticiteit en vochtbalans, wat kan leiden tot verschillende ongemakken.
Oestrogeen en de menopauze
Een van de belangrijkste factoren die de oestrogeen niveaus in het lichaam beïnvloeden, is de menopauze. Dit is een natuurlijk proces dat meestal optreedt bij vrouwen in hun late veertiger of begin vijftiger jaren. Tijdens de menopauze verminderen de eierstokken geleidelijk hun productie van oestrogeen en andere geslachtshormonen. In de eerste vijf jaar na de menopauze kan een vrouw tot 30% van haar collageen verliezen.
Deze afname in collageen leidt tot diverse veranderingen in het lichaam, met name in de vaginale weefsels. De vaginawanden worden dunner en verliezen hun elasticiteit, waardoor ze minder vocht vasthouden. Dit resulteert in vaginale droogheid en ongemak. De natuurlijke plooien en richels van de vagina, die bijdragen aan vochtproductie en elasticiteit, verminderen eveneens. Dit kan leiden tot irritatie en pijn tijdens geslachtsgemeenschap. Deze aandoening staat bekend als vaginale atrofie en kan symptomen veroorzaken zoals jeuk, een branderig gevoel en pijn bij seksueel contact. Daarnaast kunnen vrouwen een verhoogd risico lopen op urineweginfecties door een afname in de vaginale bescherming tegen bacteriën.
De invloed van oestrogeen op de bekkenbodem
Oestrogeen speelt ook een belangrijke rol bij het ondersteunen van de bekkenbodemspieren, die verantwoordelijk zijn voor het op hun plaats houden van de blaas, baarmoeder en endeldarm. Wanneer de oestrogeenspiegels dalen, kunnen deze spieren verzwakken. Dit kan leiden tot vaginale prolaps, waarbij organen zoals de blaas of baarmoeder verzakken en tegen de vaginawand drukken of zelfs uitstulpen. Dit komt vaker voor bij vrouwen die meerdere natuurlijke bevallingen hebben gehad.
Een andere mogelijke complicatie van een verzwakte bekkenbodem is stressincontinentie. Dit is een aandoening waarbij urine onbedoeld vrijkomt bij activiteiten die de druk op de blaas verhogen, zoals hoesten, lachen, niezen of sporten.
Hoe de effecten van dalend oestrogeen te beheersen?
Hoewel deze veranderingen veel voorkomen bij vrouwen die de menopauze doormaken, zijn er manieren om de impact te verminderen en de vaginale gezondheid te behouden. De ervaring met de menopauze verschilt per individu, en gelukkig zijn er verschillende opties om symptomen te beheersen:
- Gezonde levensstijl en zelfzorg: Regelmatige lichaamsbeweging, een gezond dieet en goede hydratatie kunnen helpen om de algehele gezondheid en elasticiteit van de huid en weefsels te ondersteunen.
- Hormoonvervangingstherapie (HRT): Sommige vrouwen kiezen voor HRT om de oestrogeenspiegels aan te vullen en symptomen van de menopauze te verlichten. Dit kan helpen om de vaginale gezondheid te verbeteren, maar het is belangrijk om de mogelijke voordelen en risico’s met een arts te bespreken.
- Vaginale vochtinbrengende crèmes en glijmiddelen: Specifieke producten kunnen helpen bij het verlichten van droogheid en ongemak tijdens geslachtsgemeenschap.
- Bekkenbodemtraining: Het versterken van de bekkenbodemspieren door middel van oefeningen zoals kegels kan helpen om urineverlies en prolaps te voorkomen of te verminderen.
Conclusie
Oestrogeen is een vitaal hormoon dat een breed scala aan lichaamsfuncties beïnvloedt, met name op het gebied van huid, vaginale gezondheid en de bekkenbodem. De afname van oestrogeen tijdens de menopauze kan leiden tot verschillende veranderingen, maar er zijn manieren om deze effecten te beheersen. Door een gezonde levensstijl te handhaven en de juiste medische en zelfzorg maatregelen te nemen, kunnen vrouwen comfortabeler door deze levensfase navigeren en hun algehele welzijn behouden.
