Wat als alles wat je kent—je gedachten, je lichaam, zelfs de wetten van de natuur—onderhevig is aan verandering? Bestaat er dan iets dat werkelijk onveranderlijk is, een vaste kern waarop we kunnen vertrouwen in een steeds bewegend universum?
Deze vraag raakt aan het hart van zowel filosofische als wetenschappelijke beschouwingen. In de natuurkunde is verandering een constante: materie transformeert, sterren exploderen, atomen trillen. Zelfs wat wij als ‘vast’ beschouwen, zoals tijd of zwaartekracht, blijkt onder bepaalde omstandigheden te buigen of vervormen. De relativiteitstheorie van Einstein toonde al aan dat tijd en ruimte geen absolute grootheden zijn. Ze zijn afhankelijk van snelheid en massa.
Filosofen stelden zich eeuwen geleden al deze vraag. Plato sprak over een “ideale wereld” van onveranderlijke vormen, ideeën die losstaan van onze veranderlijke werkelijkheid. In het hindoeïstische denken wordt gesproken over Brahman—het eeuwige, het onkenbare, het dat nooit verandert. En in de westerse traditie vraagt men zich af of er zoiets bestaat als een onveranderlijk ‘zelf’, of dat onze identiteit ook slechts een stroom van ervaringen is.
Sommigen wijzen naar wiskundige waarheden—zoals 1 + 1 = 2—als voorbeelden van onveranderlijkheid. Maar zelfs dat is slechts geldig binnen een bepaald systeem, een menselijke constructie. Anderen zoeken het in liefde, bewustzijn, of het mysterie van bestaan zelf. Is verandering misschien de enige constante, zoals Heraclitus beweerde? Of is dat idee zelf een paradox?
Deze vraag nodigt je uit om onder de oppervlakte van het dagelijks leven te kijken. Als alles stroomt, waar hecht jij je dan aan vast? Wat geeft je houvast, en wat gebeurt er als zelfs dát niet permanent blijkt te zijn?
Wat denk jij: bestaat er iets dat écht onveranderlijk is? Of is het juist in het omarmen van de verandering dat we iets echt kunnen vinden?
